A 263rB 102r

In Wienne silva, dum miles monachum proficiscentem attingeret, eo salutato unde veniret, quesivit.

Cui respondit monachus: De Wienna venio, quo causa suscipiendi sacrum ordinem presbyteratus accessi.

Miles: Et quis nunc Wienne ordines celebravit, cum dominus Pathaviensis episcopus et eius suffraganeus Pathavie commorentur?

Monachus: Est ibidem quidem episcopus, unus ex legatis per sacrum generale concilium pro factis Bohemie destinatus, qui auctoritate dicti sacri concilii potest ordines celebrare.

Miles: O plurimum michi placet, quod de ipsis dominis legatis sacri concilii feceritis mencionem, quoniam informari desidero de hiis, que per ipsos facta sunt.

Monachus:B 102v Domine, isti boni patres in legacione sacri concilii Boemiam bina vice intraverunt et cum ipsis Bohemis habuerunt tractatus, per quos multum eos duxerunt ab illa sua ferocitate et ad bonum aliquatenus reduxerunt. Et tandem aliqua capitula inter utramque partem concordata et firmata fuerunt, per que, si fuissent ad execucionem deducta, Boemi reducti essent ad unitatem et obedienciam sancte matris ecclesie et ad pacem cum populo christiano. Sed aliqui magni ex eis hoc impediverunt. Unde isti patres laborant per medium serenissimi domini imperatoris et aliis modis, ut illa ad execucionem perveniant.

Miles: Dicite michi domine, quomodo est de illis compactatis, quoniam audio, quod Boemi asserunt, quod legati illi ad quattuor eorum articulos consenserunt.

Monachus: Certe contrarium est in veritate. Ymmo ipsi Boemi reducti sunt ad illud, quod sancta mater ecclesia semper tenuit de tribus eorum articulis.B 103r Manifeste susceperunt enim determinacionem sacri concilii de eisdem. Et ideo non legati consenserunteorum articulis, sed ipsi sacri concilii doctrinam susceperunt.Et determinatio sacri concilii de illis tribus articulis eo modoest, quo semper sancta mater ecclesia tenuit, et non sicut ipsi Bohemi tenebant.

Miles: Rogo, hoc velitis michi declarare.

Monachus: Habeo hic copiam compactatorum, legam, si vultis, et vos ipsi videbitis manifeste.

Miles: Volo audire

Monachus: Lego libenter ab illo, quod dixi. De tribus articulis primo incipiam.

Miles: Legite morose, ut ego, qui laycus sum, bene perpendam.

Legit monachus. Miles audivit attente.

Miles:A 263vB 103v Bene michi videtur de istis tribus articulis, quod si ista Boemi susceperint, ipsi ad fidem nostram sunt reducti, quoniam secundum hoc predicare non possunt, nisi qui a superioribus prelatis approbati, ydonei reperti et missi sunt et sub episcopi potestate. Et quod criminosi non debent puniri per privatas personas, sed per iudices suos unusquisque in foro suo et secundum ordinem iuris. Item quod clerici non religiosi possunt habere proprium et quod ecclesia potest habere et possidere quecumque bona, eciam castra et civitates. Non sic solebant ipsi Boemi tenere, sed sic semper ecclesia tenuit.

Monachus: Videtis ergo, quomodo non est verum, quod legati sacri concilii consenserunt articulis Boemorum. Sed hoc est verum, quod legati sacri concilii reduxerunt Bohemos de illis tribus articulis ad ecclesie veritatem.

Miles: Bene intelligo de istis tribus articulis, plurimum michi placet. Sed illud malum videtur et displicet valde multis, quod illa communio Boemis concessa, pro qua tanta bella sunt factaB 104r tantusque sangwis effusus.

Monachus: Miror, quod ita loquimini. Acsi inter nos et Boemos nulla differencia alia fuisset et Boemi non in multis aliis deviassent multaque mala et enormia commisissent.

Miles: Bene scio, quod multi errores in Boemia istis temporibus diverseque secte fuerunt. Sicut illi, qui ibant nudi, alii, qui predicabant, quod omnes civitates debebant destrui et regnum Christi reparari et quod in sacramento altaris post verba con- secracionis non maneat Christus et quod beata virgo Maria et alii sancti non possunt adiuvare, quod non sit purgatorium et multa alia, que ego explicare nescirem. De sacramentis confirmacionis et extreme unccionis non curabant, nec eciam de confessione. Celebrabant missam sine vestibus sacris, destruxerunt altaria, ecclesias combuserunt et multa alia enormia per eos perpetrata sunt.

Monachus: Quare ergo, acsi omnia ista nesciretis, ad solum factum communionis bella refertis?

B 104v Miles: Ego refero bella ad factum communionis tantum, quia bene scio, quia eciamsi illud non fuisset, stantibus que predixi, bella nihilominus secuta fuissent.

Monachus: Et nunc ego cupio vobis declarare, quod pro illo, quod nunc factum est, nulla bellorum causa fuit.

Miles: Audiam hoc multum libenter.

Monachus: Si Boemi a sacro concilio vel a papa petissent et obtinuissent licenciam communicandi, nulla inter ipsos et nos super hoc controversia fuisset. Sed quoniam propria auctoritate sine licencia ecclesie hoc facere presumpserunt,A 264r separando se ab obediencia sancte matris ecclesie et societate residui populi christiani, ex hoc culpabiles ipsi fuerunt et dederunt occasionem discordie atque bellorum. Maxime cum auderent asserere, quod omnes sic communicare tenebantur et laudabilem ecclesie consuetudinem reprobantes nos errare contenderunt.

Miles: Licet hoc subtile sit. Sed iam michi videtur, quod ex vestra declaracione intelligam, quod radix quescionis in hoc est. Ipsi dicebant, quod omnes debebamus sic facere sicut ipsi, et conswetudinem sancte matris ecclesie reprobare audebant, et quia propria auctoritate sine licencia ecclesie hocB 105r attemptare presumpserunt. Et ego bene intelligo, quod ecclesia posset hoc eis indulgere seu permittere. Sed certe vellem, quod ecclesia hoc eis non permitteret, quia per hoc ipsi suam intencionem obtinuisse videntur.

Monachus: Ymmo, si vultis advertere per hoc, quod factum est, magis apparet, quod nos obtinuimus non ipsi. Nam cum ipsi assererent, quod omnes christiani sic communicare de necessitate tenebantur, et nostros sacerdotes reprehendebant, quod unam speciem populo subtrahebant, et consuetudinem ecclesie reprobabant, si nunc reliquo populo christiano in antiqua consuetudine remanente ipsi ad unitatem ecclesie veniunt et obedienciam sacro concilio et pape promittunt, apparet, quod nosobtinemus et non ipsi.

Miles: Bene intelligo ex hoc capite, quod non obtinent ipsi, quia si obtinerent, nos oporteret facere, sicut ipsi faciunt. Sed nos obtinemus, quia nos non subicimur eis, sed ipsi sacro concilio nostro et summo pontifici se subiciunt. Sed in facto ipso videri posset alicui, quod ipsi tenueB 105v runt veritatem.

Monachus: Si tamen advertere vultis, eciam cognoscetis aperte, quod ex hiis, que facta sunt, constat, quod veritas pro nostra parte fuit et manet. Determinacio enim sacri Constanciensis concilii sic dicit, quod consuetudo universalis ecclesie communicandi populum sub una tantum specie a sanctis patribus rationabiliter introducta laudabilis est, quam nemo reprobare audeat vel auctoritate propria absque licencia ecclesie inmutare. Hec siquidem tunc declarata veritas sic integra manet et laudabilis consuetudo ecclesie in universo populo christiano remanebit. Illis tamen Boemis de licencia ecclesie hoc certo modo permittetur. Clarum est, quod illud est universaliter verum, quod debet universaliter observari, non illud, quod aliquibus speciali privilegio est permissum.

Miles: Quamvis laycus ego sum, satis bene nunc intelligo, quod dixistis. Quod illud est verum dicaere, quod debet universaliter observari, non quod aliquibus specialiter est permissum.B 106r Sicut Swevis dicitur esse permissum uti lacticiniis in quadragesima. Iam per hoc quod eis sit permissum, non erit verum dicere,quod est licitum, quia universaliter est prohibitum, eciamsi illis vel aliis specialiter sit permissum. Sic et multi ex nobis nobilibus habent consangwineas in uxores ex pape dispensacione. Iam propter hoc non minus est verum dicere, quod non licet consangwineam in uxorem habere. Sic et Boemi non potuerunt dicere, quod non solum sic debeant homines communicare, sicut affirmare solebant,A 264v sed nec, quod sic communicare sit licitum, sed verum erit dicere, quod non est licitum sic communicare, sed solis Boemis sic communicare est permissum. Sed dicunt aliqui ex nobis laycis, quare ecclesia istam permissionem iamdudum non fecit et non fuissent secuta tot mala?

Monachus: Ad hoc patet responsio ex predictis, cum diximus, quod non propter hoc solum bella fuerunt. Preterea non fuit olim disposicio hoc agendi. Non enim fuit generale concilium, nec ad tractatus sicut nunc deventum fuit et alia multa subsistunt, que antea sic non erant. Ideo dixit sapiens: Omni negocio tempus et oportunitas est [Ecl 8,6].

B 106v Miles: Iam ego incipio in veritate videre, quod utile valde fuit hoc sacrum concilium in Alemania hiis temporibus celebrari. Nam si in aliis partibus celebratum fuisset, non fuisset hiis negotiis cum tanta sollicitudine adhibita cura. Et quod aliquando mirabar et quasi horrebam ex divina disposicione actum esse prospicio, ut patet, quod tanto tempore concilium perduraverit, quoniam tempore opus erat ad hec negotia ad maturitatem et perfeccionem debitam perducendum.

Monachus: Utique verum dicitis. Nam oportebat multiplicatis tractatibus et sic non parwa interposicione temporis tantam mollificari duriciam. Ecce cum ipsi Boemi olim hoc multum horrerent, iam nunc dispositi sunt ad suscipiendum dominum imperatorem in suum dominum naturalem, quod Deo propicio eciam ad stabilimentum recte fidei et obediencie sancte matris ecclesie non parum proficiet.

Miles:B 107r Proficiet utique, quoniam cum katholicus princeps sit et advocatus ecclesie imperialeque officium ad exaltacionem fidei catholice et defensionem ecclesie a Deo specialiter sit institutum, non dubium, quin omne studium et diligenciam adhibebit, ut regnum illud, quod naturale est sibi, ad rectam observanciam fidei catholice et debitum ordinem reducatur, et ut in sua antiqua etate in hoc mundo famam et gloriam et aput Deum magnum premium consequatur.

Monachus: Itaque utique sperandum est et omnipotens Deus devotis precibus iugiter exorandus, ut per suam magnam clemenciam inceptum opus ad finem optimum sine mora perducat ad gloriam sui nominis, exaltacionem fidei catholice, tranquillitatem et pacem populi christiani. Amen.

Dialogue between a knight and a monk

Content