Oratio in divi Ferdinandi Augusti Imperatoris allatione et sepultura funeris habita Pragae in templo metropolitano 21. Augusti

Ut virtutum, pietatis rerumque bene gestarum iugis memoria firmius infigeretur et tenacius inhaereret mortalium animis, visum est maioribus nostris, sanctis etiam Patribus, inter inferias et funebria sacra demortuorum Principum vitam conversationemque eorum inter homines oratione quoque funebri commendare, ne sermone exhortatorio destituerentur ii, qui praesentes Principibus aut amicis suis religiosa pietate debita iusta persolverent, sed ex compendiosa narratione recolerent vitam et in ea res praeclare gestas hominis demortui, simul etiam brevitatem huius vitae eiusque finem, primam mortem, praecogitarent transgressionis primae et peccati stipendium, ac tandem manibus defunctorum aeternam foelicitatem in meliori vita animis et votis concordibus precarentur.

Quod exemplum laudabile Patrum successores eorum, quasi per manus traditum, imitari nunquam desierunt, et haec praesens Christiana illorum posteritas hodie sancte imitandum esse, affirmat summopere necessarium. Si enim cui Caesarum, Regum, Principum ex hac caduca mortalitate ad vitam potiorem evocato, hoc quicquid est officii vel debiti collatum unquam fuit, certe Ferdinandi huius Imperatoris Primi, pii, iusti, Catholici, pacifici transactus vitae cursus, pietas, fides, merita, id sibi iure suo vendicant et a nobis exigunt.

Quanto enim laudatissimus hic Caesar vitam suam, caeteris Principibus vixit laudabilius, nos et patriam amavit impensius, fidem sanctam tuitus est ardentius, tanto nos maiore quoque alacritate et devotione ad peragendum sepulchrale debitum tali et tanto Monarchae, Patriae patri, merito rapimur.

Sed utinam haec declamandi provincia in frequenti (rarissima tamen alias) hac funebri pompa et tantorum Principum conspectu, illustrium ac doctissimorum virorum caterva, demandata fuisset non mihi occupato, qui multa, quae magnitudo huius praesentis negocii requirit, in me ipso desydero, cum sim eruditionis et linguae etiam (quod cum Moyse et Hieremia libenter fateor) inexpeditioris, sed alicui, quos orbis noster Christianus plures habet, homini eruditissimo ac singulari quadam dicendi peritia et suavitate praedito, et qui Graecorum oratorum principis Demosthenis, carissimam eloquentiam, si non superare, certe aequare possit.

Terret me maiestas, de qua dicendum est, terret vestra expectatio, quia vobis haud dubie non nisi praeclarum et elaboratum, quid pollicemini: Terret luctus interior exteriorque, qui subinde recurrens, animum conantem et linguam verba facientem ita remoratur, ut pene pro verbis singultus et lachrymae mihi excidant. Attamen vestrum omnium benignitati et benevolentiae, qua alios soepe audire consuevistis, confidens, delegatam mihi provinciam aggredior, in quam me temere non ingessi, sed mandato Caesaris et Principium meorum parendum mihi fuit atque sic quoque officio satisfaciendum et vocationi. Siquidem mihi bene conscius sum, innumera me beneficia ab hoc gloriosissimo Imperatore, dum viveret, accepisse, quorum nec infima portio hodie his meis omnibus conatibus potest compensari.

Incipiam, Vos obsecro non segniter audite et quidem his verbis auspicari placet. Iustus inquit ille, sive Salomonem, sive Philonem intelligatis authorem libri Sapientiae, iustus si morte praeoccupatus fuerit, in refrigerio erit. Placita enim erat Deo anima eius, propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatum. Ferdinandum divum Augustum, non fortuitu aliquo casu, sed successionis quodam iure ex Avo, Proavo, Atavo et hos praecedentibus Caesaribus Romanis, Imperatorem divinitus orbi Christiano in hac ultima eius senecta datum, eundemque nobis secundum omnipotentis Dei beneplacitum rursus ademptum et morte antequam perficeret, quod voluit et bene incoeperat, praeoccupatum lugemus et officiosa pietate hodiernam parentationem eius funeri impendimus. Vultu etiam, habitu et lachrymis testatur haec tota Ecclesia, quo animo prosequamur corpus Caesareum hoc praesens, quod huc allatum mortuum et sarcophago inclusum cernitis, beate nunc in refrigerio animae quondam amabile domicilium. Et merito quidem lugemus ex huius vitae usu ablatum hoc omnis pietatis organum, speculum, quo se intueri poterant omnes mundi huius potentes.

Non tamen lugemus more illorum, qui Deum nescientes de suo Caesare, cui divinos attribuerant honores, dicere non sunt veriti: Utinam Octavius Augustus nunquam natus, aut certe nunquam mortuus fuisset. Neque eorum more, qui adhuc hodie futurae haereditatis et factae nobis aeternae promissionis spem non habent. Sed more et consuetudine nostra, hoc est Christiana, licita et quasi per manus nobis a Christo Apostolis et Apostolicis viris tradita, atque a fidelibus tam veteris, quam novae legis, laudabiliter et religiose observata. Et quid obstat, quominus ad imitationem et consolationem nostram inprimis, deinde ad confutationem osorum huius piae traditionis, ea exempla partim adducamus, quae officium hoc nostrum non excusent tantum, sed et alios ad id imitandum, saepe in funeribus suorum extimulent.

Fili, inquit Magistra omnium, scriptura, supra mortuum produc lachrymas et quasi dura passus incipe plorare, et fac luctum iuxta meritum eius. Ipso eodem, qui hoc docuit docente Spiritu, Ioseph ille filius accrescens et decorus aspectu flens deosculatus est patris Iacob faciem mortui in Aegypto et eum cum tota Aegypto septuaginta continuis diebus flevit, priusquam transferret in terram Chanaan et ibi ad mandatum ipsius Israelis sepeliret in spelunca duplici. Moysen, ducem Israelis, iubente Domino mortuum in monte Nebo atque in valle terrae Moab ita sepultum, ut in praesentem diem non cognitum sit eius sepulchrum, luxit tricenis diebus universa multitudo filiorum Israel. Ad hunc modum David Rex, vir secundum cor Dei, scissis vestimentis, cum omni populo planxit ad exequias Abner principis, dolo a Ioab et Abisai fratribus occisi, sepulti in Hebron. Et quis est vestrum, in hac concione qui ignoret lachrymas sororum Lazari, defuncti in Bethani? Ad cui monimentum Servator noster non solum lachrymatus est, sed etiam spiritu infremuit: ne veteris Israeliticae gentis exempla tantum commemorem. Quis est etiam, qui nesciat fletum Nainthaae illius viduae in morte unici filii et luctum comitantis turbae? Ubi idem reparator salutis nostrae misericordia non temere motus est, nunquam aliquid faciens, quod non salutem generis humani eiusque reparationem maxime promoveret.

Omitto alia innumera, quae fidelis pietas superiorum temporum observavit nobisque observanda tradidit et simul docuit pios pie et Christiane lugendos esse maxime principes Magistratus, qui huius nostri Imperatoris instar vitae cursum compleverint. Sed interim ne erretis. Non licet Christianis modum excedere in luctu, voluntati enim divinae, a cui nutu vita pendet hominis et mors, non est reluctandum. Domini sumus sive vivimus, ait Apostolus, sive morimur. Desinant itaque cavillari hos luctus pios et quicquid cum iis funeri huic impenditur, ne similes esse arguantur illius, qui precium unguenti voluit conferri pauperibus potius quam unguentum Christo, et patienter audiant, quae compendio de gloriosissimo hoc Imperatore nostro (cuius sit foelix semper recordatio) verissima dixero:

Patre Philippo Hispaniarum Rege, Maximiliani primi Imperatoris primogenito, et matre Iohanna, Ferdinandi senioris Arragonum Regis filia, anno restitutae salutis millesimo quingentesimo tertio, decima die mensis Martii, hora decima pomeridiana, hic noster princeps pacificus Ferdinandus, Modonae in regno Castiliae natus est. O terque quaterque foelicem hunc natalem, niveoque lapillo signandum. O noctem orbis totius annalibus celebrandam, illustratam ortu et nativitate tanti principis, qui postea rerum in orbe potitus, calamitoso huic et aerumnoso seculo vel solus etiam remedia pacis et tranquillitatis in utraque Republica adferre potuit.

Infantiam vix egressus, patrem amisit, immatura morte sublatum, utpote annum agentem vigesimum octavum. Sic altero parente orbus, in pueritia statim omnis disciplinae amantissimus et ad rerum gravissimarum cognitionem supra modum paratus extitit. Quae indicia naturalis in puero impetus, permoverunt piam Matrem et curatores alios, ut consilio paterni avi Imperatoris Maximiliani, doctissimis et religiosissimis viris praeceptoribus, ingenium industrii principis excolendum traderetur. Ubi et a quibus institutus in talem principem evasit, qualem nos vidimus et experti sumus, pium, modestum, sobrium, patientem, longanimem, mitem, affabilem, misericordem, prudentem, fortem, iustum, omnium denique virtutum absolutissimum specimen, innatam enim illam et simul a primis annis imbibitam pietatem gnavissime per omnem vitam quovis etiam in loco semper sui similis sectatus est. Tanti refert quos Regum etiam filii in iuniori et flexibili aetate habeant convictores.

Linguas praeter Hispanicam maternam, Italicam, Gallicam, Germanicam et Latinam ita consequutus est, ut in his singulis sine adminiculo interpretis liberius, ut solebat, loquens de gravissimis rebus orationes haberet; Imperii, Regnorum et Provinciarum suarum ardua negocia ipse pertractaret saepe ex tempore; oratores Regum et principum cuiusvis nationis in privato colloquio frequenter expediret foelicissime, idque non sine admiratione eorum, qui eum prius non viderant, neque audierant, ita ut aperte multi graves viri ab eo dimissi, faterentur, de Ferdinando quae dicerentur passim foris apud exteras nationes, parva esse, si conferantur cum iis, quae coram liceret videre, audire et intelligere. Adeo grata omnibus fuit eius affabilitas linguarum noticiae coniuncta.

Crevit in adolescentia mirum in modum in strenuum principem infans hic Hispaniarum promptissimus ad peragenda quaequae fortissima, dum Avi et tutoris sui Maximiliani Caesaris infallibili iudicio ad res gerendas (aptus ut erat) iudicatus et iam antea eius, aut potius Dei Optimi Maximi instinctu, ex Hispaniis in Flandriam eductus est ac demum sexto anno post magnum illum Caesaris, Regum et Principum in Vienna Austriae conventum, qui anno supra milesimum quingentesimum decimo quinto habitus est, Annam Vladislai Hungariae et Bohemiae Regis filiam, Ludovici Regis sororem, sibi matrimonio iunxit et nuptias Lintii in Austria supra Onasum celebravit, cum qua vixit ita coniunctissime usque ad annum 1547, ut ea amissa et hic in hac, quam videtis, tumba sepulta nullam aliam sibi tori [12] aut vitae sociam assciverit, sed castissime vitam reliquam, primam sequutus fidem dilectissimae coniugi datam, annis septemdecim absolvit. Numerosae prolis et augustissimorum Austriacae stripis germinum parens, adeo foelix, ut utriusque sexus nepotes secundae generationis viderit plurimos.

Brevitati studeo, auditores, fieri enim non potest, ut una oratione comprehendantur omnia, quae merito de augustissimo hoc Ferdinando, de serenissima olim Regina nostra eius coniuge, de filiis, Imperatore nostro moderno invictissimo Maximiliano, Imperium et haec regna cum aliquot provinciis iam foeliciter moderante, de virtutibus plane heroicis praesentium duorum fratrum Archiducum, de fide et pietate filiarum, dici deberent. Diximus obiter saltem de matrimonio, quod Ferdinando unicum fuit et auspicatissimum.

Interea mortuo iam Caesare Maximiliano primo et Carolo, Ferdinandi fratre maiore natu, in Regem Romanorum electo absente adhuc, nondum enim mare traiecerat, nec coronam acceperat, tumultuatum est in Austria, etiam cum magno discrimine civitatis Viennensis, per integrum biennium, privati Magistratu contempti, pulsi sunt furore quorundam veteres praesides atque rectores, in quorum locum alii factiosi pro sua se libidine ingresserant [13] unde dissidia, odia mutua, urbis pericula et regionis, dum Carolus traiecto mari Aquisgrani Romanorum Rex coronatus, Vormatiae conventum principum cogeret, indeque iuberet factiosos Austriacos deponere administrationem, quam temere ac vi sibi usurpaverant et deinde noster Ferdinandus Austriam, Stiriam, Carinthiam, Carniolam consequeretur possidendas, ubi statim nihil ei fuit antiquius, quam ut tumultus sedaret et quietas haberet provincias et concordes. Mulctatis igitur et castigatis authoribus defectionis et tumultus, dominium sibi instituit et foelicius, et quietius.

Extincto postea lamentabili morte et clade multorum miserabili in Hungaria Ludovico Rege, quod anno salutis humanae 1526 in mense Augusto factum est, magno omnium statuum applausu Regnum utrumque Ungariae et Bohemiae adipiscitur et Rex declaratur. Triennio post tertio quoque Romano fulgens diademate, cum fratre Carolo, quem semper veneratus est reverentissime, cum magna omnium admiratione res et negocia Imperii Romani gerere coepit et moderari, vices absentis Imperatoris et alibi bellis occupati, saepe foelicissime sustinens. Sic bella quoque gessit foeliciter, licet pacis fuerit amantissimus, nullum unquam offensivum aut iniustum instituit, sed ea tantum gessit, quae pietatem suam decerent et magistratum, ad gloriam Dei nominis propagandam, suorum defensionem et pacem acquirendam, quem finem semper unice spectavit. Cum Turcarum principe de aris et de focis belligerandum ei fuit assidue. Eum immanissimum Christiani nominis hostem, cum innumerabili pene exercitu a maenibus Viennensibus repulit. Deinde cum idem Tyrannus rursus Austriam vastaturus eiusque opes direpturus, appropinquasset, eum a finibus Austriae fortissime abegit, non permissurus unquam, ut turpis ille Sennacherib ita vastaret nobilissimam Ungariam, Christianitatis antemurale, si non privata quorundam studia, nescio quid aliud spectantia, et domesticae saepe factiones obstitissent, sique Caesari et Regi Romano debita ubique obedientia fuisset non promissa tantum, sed etiam praestita.

Odiosa est commemoratio gesti belli in Germania, ante annos decem et septem. Vos vero Principes, vos Proceres, novistis, quottuplex tum calamitas laudatissimum Regem exceperit, quarum moestissima (ut ego arbitror) fuit mors Reginae coniugis dilectissimae, praeter caeteras, quas vos scitis optime, intollerabiles. Germaniam saepe a seditiosis infestatam tumultibus, incendiis divexatum varie, armis suis liberavit et securitati asseruit, quod postremo etiam in Marchione quodam factum vidimus. Aliis iterum relinquo haec tractanda copiosius et clarius describenda, quo ordine, quibus rationibus, quibus viribus et ducibus bella ab eo gesta sunt, quae Historiographum et opus peculiare requirunt. Unum solummodo addam, Ferdinandum non viribus, non armis semper, non amplissimis copiis consuevisse terrere hostes suos et rebelles, sed ingenio, consiliis optimis, prudentia summa, magnarum et multarum rerum peritia, longanimitate compescuisse immorigeros, composuisse controversias inter dissidentes principes.

Militantibus quoque foris ex necessitate, consiliis, ut dixi, suis semper succurrit: Intellexit enim frustra esse foris arma, nisi domi quoque sint sana et integra consilia. De religionis et pietatis observantia quid dicam? Quam ex Apostolo scivit ad omnia esse utilem, ut quae promissionem praesentis vitae habet et futurae. Brevibus perstringere non possum zelum eius in Ecclesiam, cuius authoritatem et puritatem semper voluit et praecepit esse integram. Et e re tanta prolixus, ut par esset, dicere me prohibet proposita brevitas. O utinam ex eius sententia cecidissent omnia ad conservandum et reformandum statum Ecclesiasticum, utinam eius saluberrimis consiliis in repurganda Ecclesia fuisset ab omnibus obtemperatum. Audacter et intrepide, quod scio, refero, vidisse me aliquando in [16] privato colloquio, cum intellexisset novas haereses indies pullulare et altius radices agere, eum collachrymari, zelone an dolore, nescio, tum neque etiam mihi a lachrymis temperare potui.

Noverunt et experti sunt ex ordine summi Pontifices omnes, a Paulo Tertio, qui Caroli Quinti et huius Ferdinandi hortatibus, libenter et sua etiam sponte Tridentinam Synodum primus coegit, usque ad Pium Quartum, qui nunc ad clavum in Ecclesiae navi foeliciter praesidet, qua dexteritate, quo fervore, quibus curis et sollicitudinibus institerit, ut Synodus aliquoties convulsa et dissoluta, sine fructu denuo coacta, optatissime concluderetur, atque ut in ea de rigore eorum, quae Ecclesiastici iuris sunt, nonnihil pro lucrandis animabus et unienda Ecclesia propter temporum malitiam remitteretur, nec quievit priusquam absolutum videret Oecumenicum Concilium, quod ipse in comitatu suo Tyrolensi iam ante aliquot annos Imperator declaratus (libenter enim ei Imperio cesserat, iam corporis viribus exhaustus potentissimus et omnibus hostibus formidabilis Carolus Quintus ) solus defendit ac tuitus est, nec non se in eo promovendo, vere primogenitum Ecclesiae esse filium declaravit, primus omnium eo mittens suos oratores.

Optavit quidem iuxta sancitos Canones et patrum decreta reformatam videre Ecclesiam et unam, sed iniuria praesentis seculi et exulcerati hominum animi faciunt plerunque, ut constituantur licet multa necessaria, salubria, utilia, pauca tamen mandentur executioni. Nihilo minus quod alibi perficere et obtinere non potuit, domi suae et in aula sua ordinavit, instituit, retinuit diligentissime. Haec quoque domus Dei, in qua collecti sumus decore et ornatu suo abunde declarant sanctam eius voluntatem in Ecclesias et Ecclesiarum ministros orthodoxos et fideles. Sacris quotidie interfuit attente ac devote, colendi Deum perpetuum ritum continue observans et in eo sic receptam laudabilem consuetudinem servabat, ut omnes eius aulici exacte scirent tempus et horam, qua vel ad conciones sacras, quibus ille incredibiliter delectabatur, vel ad alia sacra confluerent, sicut etiam reliquas suas omnes actiones ita in horas statas distribuerat, ut nemo esset in aula, qui nesciret tempus muneris sui obeundi.

Prandebat tantum et ad mensam aut res gestas a se et aliis fortibus referebat, aut mores externarum gentium commemorabat, aut de rebus naturalibus philosophabatur ingeniose et accutissime, presertim cum medicis suis astantibus, quos semper habuit omnium doctissimos. Nihil hic scurrile, nihil obscoenum, aut turpe auditum fuit unquam, imo potius quisquis attentior astitit, habuit quod secum cogitabundus aufferret, ad sui institutionem. Ita fuit exemplo omnibus suis familiaribus, ut aulam suam, quam habuit Caesare dignam, ex p[r]oceribus variarum nationum ac linguarum omnium virtutum scholam effecerit. Ex ea quot praeclari milites, quot exculta ingenia, quot optimi viri gubernandis provinciis et instituendis rebus publicis aptis prodierunt?

Venationibus delectabatur maxime, quibus se a laboribus recrearet. Nam non oblectationis tantum, sed exercendi etiam corporis gratia eis vacabat saepius, quas tamen nunquam praeferebat rebus subditorum expediundis aut aliis magis necessariis. Voluit enim semper prius officio suo satisfacere, quam ad delectacionem se recreare, alias nunquam ociosus, ita enim fuit inexhausti laboris in consilio, ut ex ordine saepe omnes suos consiliarios, quos aulae militiae, regiminis, fisci officiis separatim praefecerat, a se fessos, dimitteret, ipse tamen insuper audiendis Principibus, Oratoribus et subscribendis epistolis vacaret. Nonnumquam res quoque theologicas cum Theologis foeliciter tractaret, alios privatos audiret, quorum neminem unquam a se tristem dimittere voluit.

Horum omnium, quae dixi, extant viva et suspicienda testimonia, elucent enim hi paterni mores ex filiis Divo Maximiliano Augusto, Ferdinando et Carolo Archiducibus, paternarum virtutum expressimis imitatoribus. Morbis affligebatur, licet ut dixi, viveret parcissime, reumate, catharo et febri tertiana subinde recurrente sub Autumnum fere, in illis tamen non abstinebat a laboribus, ad quos semper habuit infractum et invictum animum. Postremo cum animadverteret se iam excessisse sexagesimum annum et tempus adesse, ut tanquam bonus paterfamilias domui suae disponeret inter filios, ne post mortem eius hoc negocii superesset pertractandum. Ducatus et provincias haereditarias aequanimiter distribuit et singulis, quod pacifice nunc possident, assignavit. Francoforti ad Moenum, quo Electores principes septemviros evocaverat, Maximilianum iam Bohemiae Regem coronatum, concordibus electorum votis Regem quoque Romanorum et sibi in Imperio in successorem instituit, quam paulo post, tertium Regnum consequutum, uno eodemque anno tribus paternis diadematibus, rarissime et nunquam audito facto, coronatum conspexistis. Ita haec foelicissima domus Austriae Rudolpho Primo Habspurgensi, qui imperii decus primus in Austricam familiam detulit, novem nobis in hunc diem Caesares produxit et plurimos Christianitatis principes, qui sub signis Christi foeliciter militarunt et plaerique adhuc pro Catholica fide militant. Rebus pro voto et desiderio confectis, Francoforto Caesar discedit ac recta per provincias ac terras suas Alsatiam, Brisgoam, Tyrolim Oenipontem properat, ut propius adesset Concilio, quod Tridenti ex ducentis quinquaginta patribus Episcopis congregatum erat et in eo quidem tum per aliquot menses, ob mortem duorum praesidum Legatorum parum tractabatur.

Hic quoque non inanem navavit operam, sed res ita composuit, ut remotis obstaculis synodus absolveretur citius. Inter haec vero negocia, quibus dies noctesque incubabat, ob ea accersitis ad se aliquot ex Suevia et vicina Bavaria Theologis, in febrim incidit, a qua nunquam convaluit postea, cum ea namque navim ingressus, secundo flumine Viennam delapsus est, ibi aeger corpore, animo tamen nunquam consternatus, quo aegritudines omnes semper tulit aequissime, id peregit, ut quemadmodum iam dixi, Posonii coronatio Regis Hungariae institueretur perficereturque. Languit ita Christianissimus Imperator et paulatim consternatae sunt eius vires per annum et bimestre, ab eo tempore, quo in Oeniponte aegrotare coepit, ubi etiam ante annos quadraginta sex Avus eius Maximilianus Caesar, febri occulta correptus et in itinere versus Viennam in oppido Wels vitam cum morte commutavit.

In morbo autem hic noster, quem hodie deflemus unice optavit videre Pragam, nempe ut hic consumaret cursum. Tam charam te habuit o Bohemia, ut apud te libentius quam alibi mori voluerit, sed non licuit hoc per corporis debilitatem. Assciti sunt aliunde medici, ne videretur deseruisse hoc, quod sibi ac vitae suae debebat. Interim tamen de animae salute sollicitus magis virum doctum Matthiam Cythardum, quem habuit a confessionibus et concionibus sacris, saepius vocavit, cum eo de transitu conferens, peccatorum exemologesin crebro faciens, salutari viatico corporis et sanguinis Christi aliquoties munitus est, dum extrema febris, quam Medici Hecticam vocant, subreperet et sensim radicale humidum absumeret.

Ibi unctus sacro oleo, diligentius ad se vigilare iussit. Confessario mandata dedit, quomodo se in extremo conflictu alloqueretur et clam etiam aperuit diem obitus sui, quem praescivit. Infans, inquiens, sum Hispaniarum et cum Hispanorum Apostolo, Christi discipulo Sancto Iacobo, ex hac peregrinatione me ad veram patriam conferam, tu cura, ut tum sedulo officium tuum praestes. Neque decepta fuit praesaga mens. Ipso enim die, qui Divo Apostolo Iacobo sacer erat, auctis extremis doloribus ante solis occasum cum expectata morte incoepit Christi miles lucrari atque ibi praesentibus Maximiliano Rege et Carolo Archiduce filiis, Confessario et allis in castro Viennensis urbis. Anno proxime praeterito religiosissime diem suum obiit et spiritum suum placidissime Deo reddidit.

Ita Ferdinande Caesar, currus et auriga Israel, tua te tandem laus atque virtus, tuus prestans atque eximius animus, tuus ille notus omnibus immortalitatis amor et in religionem synceritas, tua summa prudentia et iustitia, tui pro Christiana republica suscepti et exantlati labores ad Regnum coeleste et immortale evexerunt. Sanctissimi manes utriusque coniugis hodie voti sui compotes efficiuntur, cum eadem urna utriusque corpus excipiat, ut qui convixerunt coniunctissime, in eodem sepulchro conquiescant, expectantes tubam Archangeli, ad cui vocem suscitati, resurgent simul et corpora, in resurrectione illa universali, ad possessionem aeternarum mansionum.

Sepelitur ad Caesares antecessores suos, Carolum illum Quartum, qui cum tribus coniugibus hic est sepultus, cum eius Caroli filio Venceslao, Ladislao illo summae spei iuvene in florentissima ephebia huic Regno sublato et aliis multis, quos hoc templum habet, principibus. Hic, ut dixi, Anna eius dilecta condita iacet, sepelitur medius inter huius templi et inclyti Regni sanctos patronos. Ad orientem in hac sacra aede habet sanctum Vitum martyrem, ad occasum Adalbertum antistitem et martyrem, ad latus dextrum sanctum Venceslaum haeredem Boemiae et martyrem, ad sinistrum sanctum Sigismundum, illum Burgundiae Regem, pietate et miraculis clarum. Cum iis voluit quiescere in hoc dormitorio sancto, cum iis sodalibus resuscitari et ingredi coelestem patriam.

Epilogum orationis huius meae, in quo ero brevissimus, ad vos o Principes Serenissimi dirigo et simul etiam absentem potentissimum Imperatorem nostrum alloquor. Lugetis cum Ecclesia amissum patrem, magnum nuper Imperatorem in terris, sub cui Imperio ab aestibus bellorum quievit orbis, adeo ut veluti sub Octavio Augusto quondam Caesare pax terris denuo post tot dissidia, bella, clades restituta esse videretur. Hoc iubet vos pietas in parentem, hoc filiorum amor et observantia, insuper cogunt affectus humani, sed eadem pietas iubet, ut non supra modum contristemini, imo nobiscum bene precemini animae ex corporis ergastulo liberatae et gratulemini Imperatori parenti a laboribus, aerumnis et molestiis huius malitiosi seculi iam quiescenti, locupletato thesauris, quos recondidit iam pridem in coelo, non consumptis erugine, non corrosis a tineis, nec effossis a furibus. Non amisit imperium Ferdinandus Christianissimus, sed illud mutavit tantum, idque in melius, vosque hic non solum imperii, regnorum et provinciarum, sed laudatissimae quoque probitatis et pietatis suae reliquit haeredes.

Placita, dixit Sapiens, fuit Deo anima eius, propter quod et properavit educere illum de medio iniquitatum, rapuit eum, quo dignus non erat mundus, ex tribulatione ad refrigerium, ad accipiendum immarcescibilem illam gloriae coronam, quam reposuerat illi Deus ob certamen bene decertatum, cursum consumatum et servatam fidem. Vos vero in certamine huius vitae constituti, curritis in stadio, ut idem bravium consequamini. Quibus ille optimus et misericordiarum Pater Deus et foelicissimae domui vestrae Austriace in multas generationes largiatur benedictionem suam et gratiam, ut vestra familia perpetuo floreat, eamque Imperio et Regnis augeat ad conterendos et conculcandos hostes crucis Christi, et ut vos mundum adornetis Christo, fidei Christianae et Catholicae sub uno Pastore unum ovile constituatis. Dixi.

FINIS

Funeral Sermon for Emperor Ferdinand I

Content