Valediccio resignantis

Audistis, filioli karissimi discipulique mei amantissimi, non lateat vos me iam labore onereque huius scole privari, ymo et alium in locum meum substitutum. Et quia mos laudabilis atque commendabilis esse dinoscitur, quod is, qui aliquod ingreditur oficium curamque suscipit discipulorum, primum eisdem refutacionem viciorum tenetur ostendere, deinde viciis evulsis eos ad exercicium continuum scienciarum et ad virtutum fervidum incrementum inducere ut aliqualiter ostensum est temporibus mecum comansuris. Egredientis autem est gloriosa consuetudo cum ut ipse suis collatoribus, successoribus, et subiugalibus verba valediccionis offere offeret karissima. Quamobrem pro materia valediccionis occurunt michi verba venerabilis magistri et eximii informatoris puerorum, magistri, in fine primi libri sui Doctrinalis sic inquientis: Deque „vale“ veteres dixere „valete,“ „valeto“. Reichling, Dietrich. Das Doctrinale Des Alexander De Villa-Dei: Kritisch-Exegetische Ausgabe: Mit Einleitung, Verzeichniss Der Handschriften Und Drucke Nebst Registern, 68. New York, 1974., v. 1041 – chap. VI on defective and anomalous forms of verbs Quamvis hec verba ad alium sensum sint prolata, tamen meo proposito possunt competenter adaptari, ut sit sensus veteres, id est antiqui predecessores, reverendi rectores, dixere vale suo collatori aut plebano, valete suis subiugalibus, valeto in locum eorum succedentibus. In quibus verbis, licet imperative prolatis, verumtamen optativam significacionem habentes ut vult Priscianus tractatu 8° capitulo secundo verba sal salutandi ink blot after the first sal sunt sub voce imperiali sed magis optantis est significacio not found.f100r Tribus igitur vale do ut pretactum est innuitur: principaliter collatoribus 1 m, successoribus 2 et subiugalibus 3.

Primum enim et principalissime oportet impendere valediccionem collatori et benefactori meo specialissimo, videlicet magistro meo reverendo.N. Hic et enim michi hoc officium rectoratus contulerat. Hic me promovit etc., hic me suis alimentis educavit, hic michi paternas dil dilecciones ink blot after the first dil sepissime ostendit. Merito igitur huic collatori, promotori et benefactori valedictionem cum graciarum actionibus impendere debeo. Cum dicat Katho moralissimus: Beneficii accepti memor esto. Eciam teste in libro De beneficiis qui inquit: Referre de beneficiis gratiam laudabile est, sed non referre turpe est, quia ingratus est qui de beneficiis non reddit, ingratior est, qui se beneficium accepisse negat, ingratissimus est, qui totaliter oblitus est. cf. Sen., Ben. 3. 1 ; in Seneca's text differently: Non referre beneficiis gratiam et est turpe et apud omnes habetur… ingratus est, qui beneficium accepisse se negat, quod accepit, ingratus est, qui dissimulat, ingratus, qui non reddit, ingratissimus omnium, qui oblitus est ; Crux copied a close variant also in I F 18, fol. 171r (within excerpts labeled De beneficiis Senece ad Lucillum ) Hec ille. Ad idem 5 to Ethicorum: Refamulari opportet ei qui graciam fecit. originally re familiari instead of refamulari, but with refamulari in Thomas Aquinas, Summa theologiae, II–II, 106,6 Et Cassiodorus libro de caritate: Dignum siquidem est et consonum rationi ut vicem rependamus amanti, officium obsequenti, gracias largienti. I have found only in Aelredus Riaevallensis, "Speculum charitatis III, 25" in PL 195, col. 598: Quid enim tam dignum, tam consonum rationi, quam ut vicem rependas amanti, obsequenti officium, gratiam munera porrigenti? Hunc et collatorem et benefactorem meum specialissimum vale dicere teneor. Non ea valediccione, qua quis ab amico recedens eundem valedicit, nec sperat se eundem ad eundem rediturum et obsequia in futurum exhibiturum,f100v sed alia que est plenitudo gracie divine ut scilicet valeat in plenitudine gracie Dei quod sit gratus Deo. Et hec plenitudo gracie que facit Deo esse gratum est triplex, scilicet del. manu posteriori ms. preveniens 1 et est illa secundum quam Deus prius agit opus meritorium quam viator. Alia est cooperans 2 secundum quam Deus coagit cum meritorie laborante. Tercia consumans 3 secundum quam Deus perficit meritum finaliter terminantis. Hiis enim graciis benefactor et collator plenus sit ut possit dicere cum Apostolo prima Cor. XV: Gracia Dei sum id, quod sum quo ad graciam prevenientem et gracia eius in me vacua non fuit quo ad graciam cooperantem et gracia eius semper in me manet This is how the verse from the First Epistle to the Corinthians continues in the responsory, Cantus Index nr. 006790 to the feast of Saint Paul. quo ad consumantem graciam. Hac igitur valediccione illegibile, corr. manu posteriori in valediccione ms. gracie collator et benefactor et magister reverende vale quod fuit thema.

Secundo 2 m in verbis prefatis valediccio innuitur subiugalibus cum dicitur valete. Vos igitur, o pueruli, qui scienciam acquirere gliscitis in moribus et virtutibus valere cupio. Nam dicit Hugo in Didascalicon: Mores quippe ornant scienciam. Et Bernhardus De contemptu mundi dicit: Quere bonos mores, thesauros interiores. more likely Pseudo-Bernardus Claraevallensis, "Carmen paraeneticum ad Rainaldum" in PL 184, col. 1311, verses: Collige thesaurum qui gemmas vincet et aurum quique bonos mores tibi congregat interiores Et ideo preceptis studendi preceptaque vivendi adiungi debent ut et modum vite sue et studii sui racionem legittime agnoscant. Tres autem sunt virtutes que iuf101r venibus et presertim scolaribus congruunt pre also an ink blot maxime, videlicet verecundia 1, disciplina 2 et obediencia 3.

Quam 1 a pulcra et splendida gemma morum est verecundia in vita et vultu adolescentis ut dicit Seneca: Verecundia bonum signum in adolescente est. Hec enim bone spei est nunctia ut vult idem Seneca dicens: Nutriendus quippe est pudor qui quamdiu in animo duraverit bone spei signum erit. Et Valerius libro 3°, capitulo 3°: Verecundia est omnis pars honesti consilii, tutela solemnium officiorum, magistra innocencie, cura proximis, accepta aliis alienis tum loco tum tempore. Favorabilem post se tenens vultum verecundiam igitur, dilectissimi, teneatis que ad tocius vite ornamentum vos promovebit et attollet. vos Vobis igitur p, o pueruli, competit maxime ut inquit Aristoteles 4 to Rethoricorum Ethicorum: Verecundia non omni competit sed iuvenilitates iuvenili etate unde oportet verecundari, quia in eis sunt multa scelera propter impedimentum impetum passionum sed verecundia cohibentur. Hanc igitur verecundiam diligatis et diligendo robustius teneatis, qua obtenta, dilectissimi, valete.

Secunda 2 a virtus que maxime condecet scolares est disciplina. Hec enim est moralis corporis ornativa, mentis compositiva, humilitatis inductiva, honestatis adductiva, vanitatis destructiva, loquacitatis correctiva, bonitatis positiva, felicitatis attractiva. Hec et enim discipulos docet ut in scolis sub iugo seniorum vivant ordinate et humiliter. Infelix igitur et insipiens nimium est qui disciplinam abicit et maiorum renuit regimine gubernari ut dicit Pitagoras in preceptis suis: Qui brevi tempore pro pudore disciplinam non patitur, omni tempore in pudore insipiencie permanebit. Et Metrista: Qui iuga doctoris abicit pro more pudoris, filius erroris erit, hic in senibus horis. not foundf101v Vos autem, karissimi, non sic, sed colla iugo discipline humiliter subicientes subicientes valete.

Tercia 3 a virtus, ut tactum est, que valde congruit scolaribus, est obediencia. Hec enim est radix scienciarum, nam sciencia obedienciam velud causa suum effectum concomitatur, testante beato Gregorio 6 to Moralium: Obediencia sola virtus est que sciencias virtutesque ceteras menti inserit, insertasque custodit et perfectas facit. Bernardus: Nil angent angelis carius, nil Deo acceptabilius, nichil homini fructuosius quam in suscepta religione persistere iuraque obediencie sancte custodire. not found Et subdit declarando: Verus obediens mandatum non procrastinat, moras nescit, tardacionem fugit, aures parat auditui, linguam voci, manus operi, pedes itineri, ut voluntatem impleat imperantis. Sed necesse est ut ipsa obediencia non sit cum murmure et detraccione, sed affectu caritatis et amore ut vult Boecius De disciplina scolarium: Felicis discipuli discrecio ingratui subici gaudeat eumque metuendo diligat, fidelis existat ne sub picturate dileccionis obtentu Albinus existat detrahendo. Quid detractore nequius ve magistratus detractori. Et si mille fuerint eo veniente, assurgant pro loco vel tempore salutando se inclinet, eumque si iubeat assequatur. cf. PL 63, col. 1228–1230 Hanc igitur obedienciam summopere amplectentes, dilectissimi, valete.

Quantum ad tercium, restat successorem meum verbo valediccionis in themate pretacto consolari de dicendo valeas igitur karissime, ea valediccione qua philosophia valedicebat et consolabatur pauperem Henricum cf. PL 204, col. 862–867, passim sic inquiens:

Firmus in adversis, piger ad mala, tardus ad iram, promptus ad obsequium, tristis adf102r omne nephas nefas HS Crux copied these two verses ( Elegia IV, 25–26) also separately into his SOA T, A 7, fol. 158v.. Sis tibi discipulus aliisque magister, sed et HS intus sed sis tuus, extra sed totus alienus alius eris HS. Virtutes virtutem HS pete, sed vicium fuge, quid quod HS sit honestum quere, quid quod HS utile, quid turpe fugiendo fugando HS fuge. Amplexando amplexanda HS tibi, cleri thesauros honestos thesaurus, honestas HS et racio, populis, heu modo rara comes. Nec ne HS viscosa manus, olea nec picta oleoque ne cuncta HS sit, ymo, inter utrumque manens tenens HS, respuat omne munus nimis nimis HS ; Crux probably considered nimis part of the previous verse.. Despice respue HS multivagos, stabiles sectare, caduca pensa, peccantes argue, siste leves. Dicta minus sint, facta magis, sis paucus parcus HS in ympnis, id est in laudando om. HS – originally a gloss is incorporated into the text. Particular written verses are shifted in the ms., thus it does not project in any visual way. parcus in obprobriis, largus ad omne decus. Factaque si desint, non desint verba benigna nam multos caros mellea lingwa parat parit HS. Maiores sectare, pares venerare, minores instrue, vel iuvenes punge, vel unge senes. Ebrietatis onus fuge, sperne cupidinis antrum exulat hic hinc virtus hec ubi iura tenent. Sibilla nec vulgi, nec dona retrogradus retrograda HS cures extra virtutem sit tua cura vigil nihil HS. Ergo Dei primo confidas in bonitate et tua virtutum iure fecundet secundet HS eam. Natura contentus eris, mala scandala vita et tua consilium quelibet acta probent. Ad tempus lusor iocundus om. HS numquam delusor amicus. Semper sis minor minus HS in corpore, mente maior magis HS. Sanctilogos sanctiloquos HS rimare libros, mansuete mansuesce HS rogatus legibus insuda, nil nisi iusta refer. Ne sit amica tibi pregnans extensio ventris nam nimis est miserum corpus habere hebere cibis. Nulla minor virtus socium quam vincere mensa et sacco ventris equiperare peram. Blandus adulator, et proditor impius, equo semper, dum vivis, sint in amore tibi:f102v Not written as one verse per line on this page, but as a fluent text; the first letters of particular verses are emphasised by rubrication however. nam naturali blanditor de om. HS iure tenetur risibus risibus et faleris id est ornatibus proditor esse suis. Fistula dulce canit, michi si non, crede Kathoni, dum lira dulcissono carmine prodit aves. Non ne HS nimis astutis vulpescat lingua loquelis nam dubia perimunt dubiam pariunt HS vulpida verba fidem. Numquam cervicem sine cauda pingere temptes nam sine fine suo primiciare nocet. Discretus, sapiens, urbanus, largus, honorus, providus, intentus, strenuus, esto vigil. Scripta legens veterum rigidum sectare Kathonem, morigerum Senecam, pacificumque Probum. Indue virtutum trabeam mentemque tirannam trutanam HS exue, quere bonum despiciasque malum. Litibus hostis, fraudibus hostis, terminis criminis hostis et que depravant omnibus hostis eris. Iuris amicus, honoris amicus, amicus honesti, et que iustificant rebus amicus eris. Hec precepta libens vigili trahe morbidus aure que permixta simul combure combibe HS sanus eris. Hec tibi sufficiant. Non omnia possumus omnes Crux' manicule by this verse. tu quod habere vales suscipe, felle sine velle sive HS. Argento fruitur, rutillans cui deficit aurum et violas carpit, qui nequit ungere rosas ungue rosam HS. Tunc iter arripiens, ait: Hec, Henrice, reconde, et finem verbis hunc dedit illa: Vale. Nulla remota via solidum partitur amorem et quem partitur integritate caret. Nec mons, nec planum, nec pars spaciosa marina disiungit illos disiungunt hos HS, quos ligat copulat HS unus amor. Ergo vale, presul. Sum vester, spiritus iste post mortem vester, credite, vester erit. Vivus et extinctus te semper amabo. Sed esset viventis melior, quam morientis amor. Finis adest lete, vobis iam dico: Valete.

Rozloučení při rezignaci

Obsah